Mevsimsel Depresyon Nedir?
Sonbahar ve kış mevsimi, doğa üzerinde olduğu kadar insanlar üzerinde de birçok etkiye sahiptir. Özellikle bu mevsimler, insanın biyolojik ve psikolojik yapısını olumsuz yönde etkileyerek çeşitli değişimlere yol açabilir. Bu olumsuz etkiler, kış mevsiminin uzun ve yoğun geçtiği bölgelerde daha belirgin hale gelir.
Kış mevsiminin en belirgin değişimlerinden biri, kış depresyonu ya da mevsimsel duygu durum bozukluğudur. Bu rahatsızlık, özellikle Kasım ile Mart arasında, güneş ışığının azalmasıyla ilişkilendirilen bir depresyon türüdür. Mevsimsel depresyon, tipik semptomlar (enerji kaybı, yorgunluk ve kötü duygulanım gibi) ile birlikte, atipik semptomlara da (kilo artışı, karbonhidratlara yönelik aşerme ve aşırı uyuma gibi) sahip olabilir. Bu bozukluk, major depresyonun bir alt tipi olup, depresif semptomların başlangıç ve iyileşme süreçlerinin mevsimle doğrudan bağlantılı olmasıyla tanımlanır. Kış depresyonunun görülme sıklığı %4 ile %10 arasında değişirken, kadınlarda erkeklere göre dört kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir.
Mevsimsel Depresyon Neden Olur?
Kış depresyonu gibi depresif bozuklukların nedenleri, çoğu psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi tek bir belirleyici faktörle açıklanamaz. Kişinin genetik yapısı, ailesinin geçmişi, çocukluk dönemi, beyin kimyası, çevresel etkiler, sosyal çevre ve bireysel geçmişi, kış depresyonunun tetikleyici faktörleri arasında yer alır.
Araştırmacılar, bu tür psikolojik durumları incelerken genellikle üç ana faktöre odaklanır: biyolojik faktörler, psikolojik faktörler ve çevresel faktörler. Birçok psikiyatrik rahatsızlık, bu üç faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.
Semptomlar
*Ümitsizlik,isteksizlik
*Kendini değersiz hissetme
*Suçluluk duygusu
*Uyku bozukluğu
*Enerji kaybı,çabuk yorulma
*İştah eksikliği,iştahın azalması veya artması (daha çok karbonhidratı yiyeceklere yönelme)
*Sinirlilik,karamsarlık
*Anksiyete
*Konsantrasyon bozukluğu
*Ölüm düşünceleri ve intihar arzusu.
Kış depresyonuyla başa çıkmak için uygulanabilecek bazı öneriler şunlardır:
☆ Rahat ve hafif kıyafetler tercih edin, kıyafetlerinizde canlı renkleri kullanın.
☆Yaşadığınız alanı parlak renklerle boyayın ve mümkünse canlı çiçekler ya da yapay çiçekler bulundurun.
☆Eğer güneş ışığı yeterli değilse, hayalinizde güneşli bir gün canlandırın, güneşin sıcaklığını hissedin ve derin bir nefes alın.
☆ Olumsuz haberlerden, özellikle cinayet, suç ve felaket gibi içeriklerden uzak durun. Bunun yerine, pozitif haberlerle kendinizi besleyin.
☆ Yaşamınıza sevgiyi davet edin ve bunun için alan açın. Yalnızsanız, sevgiye sahip çıkın çünkü huzur, onun peşinden gelecektir.
☆Duygularınızı dengelemek için pozitif düşünmeye odaklanın. Günde iki kez şu cümleyi tekrarlayın: ‘Bedenim iyi,temiz ve kendi kendini dengeliyor, özgürüm ve güçlüyüm, hiçbir şarta bağlı olmaksızın kendimi çok seviyorum’
☆Kış hastalıklarından korunmaya özen gösterin.
☆Kışın koşullarına alışabilmek için düzenli egzersiz yapın, kalın ve soğuk havada başınızı örtmeyi unutmayın, aksi takdirde vücut ısınızın %30-50’sini kaybedebilirsiniz.
☆ Eğer imkanınız varsa, kış tatilinizi güneşli bir yer için planlayın.
☆ Yağlı yiyecekler yerine protein, vitamin ve mineral bakımından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterin.
☆Gerekirse, kış ayları boyunca profesyonel destek alın.
☆Sosyal çevrenizden ve günlük aktivitelerden kopmamaya dikkat edin.
☆ Uzun zamandır görüşmediğiniz bir arkadaşınızı arayın ve soğuklar daha da artmadan onu ziyaret edin. Bu, ikinize de enerji katacaktır.
☆ Kış, yeni bir hobi edinmek için ideal bir zaman olabilir. İşten sonra sevdiğiniz bir şeyle uğraşmak size heyecan verecektir.
☆ Hafta sonları evde kalmayın, yaşadığınız şehirde turist olun. Müzeleri, galerileri gezerek farklı bir deneyim yaşayın.
☆ Mümkünse yalnız kalmamaya özen gösterin. Ailenizden ya da bir arkadaşınızdan sizi yalnız bırakmamalarını isteyin.
☆ Bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü olarak çalışın.
☆Unutmayın, kışın zorlayıcı dönemi geçici bir süreçtir.
☆ Her zaman hatırlayın ki, her kışın sonunda ilkbahar ve yaz gelir.
Sonuç olarak, mevsimsel depresyon geçici bir durum olmasına rağmen tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, kış depresyonuna karşı dikkatli olunmalı ve gerektiğinde profesyonel destek alınmalıdır.
KAYNAKÇA
1.Ekinci, M., Okanlı, A., Gözüağca, D. (2005). Mevsimsel Depresyonlar ve Başetme Yolları, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(1),109-112.
2.Kasper, S.,Wehr, T. A., Bartko, J. J., Gaist, P. A., ve Rosenthal, N. E., (1989). Epidemiological findings of seasonal changes in mood and behavior: A telephone survey of Montgomery County, Maryland. Archives of General Psychiatry, 46, 823–833.
3.Miller, A., (2005), Epidemiology, Etiology, and Natural Treatment of Seasonal Affective Disorder”, Alternative Medicine Review, Cilt: 10(1), ss:5-13.
4. Finlayson C.J (2003) .Wrestling Winter Blues.American Fitness 21 (6).
5. Mıchalak EE, Wilkinson C, Hood K, et al (2002). Seasonal and nonseasonal depression: How do they differ? Syptom profile,clinical and family history in a general population sample.Journal of Affective Disorders 69(1):185-192.
6.Michalak EE, Wilkinson C, Dowrick C et. al. (2001). Seosonal affective disörder: prevalance,detection and current treatment in North Wales.British Journol of Psychiatry.179,31-34.
7. Seamens P (2003). To,open ways to Beat the winter Blues.Lesbion News 28 (1).
8.Şükür O, Turhan N, Aydın H ve ark. (2002). Farklı bir bakışla depresyon. Galenos Ocak, 43-52.
